Eigen kracht, eigen regie en zelfredzaamheid komen niet uit de lucht vallen, je kan het leren, maar van wie?
Het zijn populaire en veel gebruikte termen in de zorg. Eigen regie, eigen kracht… mantelzorg eigen netwerk rond de zorgontvanger. Wanneer je zorg nodig hebt en je wil een beroep doen op professionele hulp dan heb je een indicatie nodig van de gemeente, het CIZ of een wijkverpleegkundige.
Deze instanties komen dan tijdens een gesprek vast stellen wat er exact nodig is. Op dat moment word ook de afweging gemaakt wat kan iemand nog zelf? Een logische gedachte zou je zeggen want iedereen wil toch het liefst zo veel mogelijk zelf doen. Tijdens zo een gesprek gaat het vaak over belangrijke woorden zoals bijvoorbeeld zelfredzaamheid en eigen regie.
Zelfredzaamheid betekend dat je fysiek en mentaal optimaal gebruik maakt van je mogelijkheden om zelfstandig te kunnen bestaan en functioneren.
Eigen regie betekent zelf in controle zijn over je eigen situatie, je eigen leefomgeving en je zelf daarbinnen. Het betekent ook dat je zelf keuzes kan maken.
Eigen kracht wil zeggen dat het individu vanuit intrincieke motivatie zo optimaal mogelijk zelfredzaam kan zijn maar ook eigen regie kan voeren over zijn of haar leven, en alle keuzes die kan maken die samenhangen met eigen leefstijl in dienst eigen levensgeluk en maatschappelijke participatie.
Een heel bijzonder woord is doelmatigheid. Dit is een term waar de zorginstellingen mee te maken krijgen maar de verzekerde en burger geen weet van heeft. Het betekent dat via overleg tussen de zorg verzekeraar en de zorginstelling contact is over hoe de instelling presteert ten opzichte van andere instellingen op het gebied van het aantal uren zorg dat zij leveren aan de zorgontvanger. Het kan dus zijn dat de verpleegkundige het vanuit haar deskundigheid het noodzakelijk vind dat u, vanwege u beperking en zorg vraag 20 uur per maand zorg nodig heeft per maand. Maar dat de alle klanten zoals u bij elkaar opgeteld bij de andere instelling maar 15 uur per maand krijgen. Op dat moment word de druk vanuit de zorg verzekeraar op de zorg instelling voelbaar. Je krijgt slechtere tarieven per uur en mag minder budget ontvangen op jaar niveau. Dat betekend voor een instelling dat ze minder geld krijgen voor het zelfde werk en minder klanten mogen helpen op jaar basis dan de concurrent. Uit eindelijk word dus de instelling beloond die u minder zorg geeft dan de verpleegkundige als zelfstandig beroepsbeoefenaar noodzakelijk acht. Een veel zuiverdere vorm van communicatie zou zijn wanneer de verzekeraar haar klant zou bellen en zou zeggen. “Mevrouw Janssen, u bent bij ons verzekerd, maar u neemt teveel zorg af in vergelijking met andere vrouwen van 73 in Nederland. Misschien moet u een andere verzekeraar zoeken volgend jaar!”
Bovenstaande situatie vind ik onetisch maar ik ben gelukkig niet verantwoordelijk voor hoe het reilt en zeilt in nederland binnen de zorg. Ik heb last van het Calimero syndroom. “Ik ben klein en zij zijn groot” ik kan dit niet oplossen in me eentje daarvoor heb ik de positie niet.
Het gaat dus om de woorden eigen kracht, zelfredzaamheid en zelfregie. Te vaak hebben deze woorden een negatieve lading gekregen omdat deze mooie woorden te vaak als hefboom worden misbruikt om bezuingingen te rechtvaardigen. Minder zorg geven aan mensen die die toch een geldige indicatie van een bevoegd en bekwaam verpleegkundige hadden gekregen. Ik vond deze gang van zaken als bestuurder een moeilijk verhaal. “Wie ben ik om een wettelijk recht op zorg in te perken omdat de verzekeraar dit mij vraagt?” Omdat de zorgverzekeraar dit eist van mij in haar contract bepalingen. Ik krijg namenlijk een malus op mijn al gehele uurtarief en een beperkt budget platfond als de zorgontvanger krijgt wat verpleegkundige en soms ook arts nodig achten. De zuivere weg zou natuurlijk zijn
Maar nu komt er een opmerkelijke wending in mijn betoog.
Kijk ik laat me niet graag iets wijs maken. Het is nooit fijn wanneeer je jezelf bij de neus genomen voelt op gronden die niet met redelijkheid en billelijkheid tondstand zijn gekomen. Zonder vertrouwen en verbinding zien veel mensen de zorgverzekeraar misschien als natuurlijke vijand.
Ik heb lang na gedacht over een aantal zaken. Het systeem waarbinnen wij de zorg organiseren is niet goed en daarom worden wij tot tegenstellingen gedreven. Het is al gauw ons tegen de ander. Er is een wantrouwen ontstaan tussen belanghebbenden. Tussen de leveranciers en de budget beheerders. Dit wantrouwen gaat allemaal over de hoofden van de verzekerden en de burger.
Wij willen alleen maar leven op niveau met behoud van kwaliteit van leven, participatie en zingeving, een stukje inclusie is ook noodzakelijk zijn. Ik zeg wij omdat ik ook behoor tot die mensen naast dat ik zorgondernemer ben, Onlangs vertelde ik een zorgverzekeraar dat er heel veel mensen zijn die zo min mogelijk zorg zouden willen ontvangen. Zo’n boodschap komt niet gelijk binnen.
Veel mensen vinden het vreselijk om zorg te krijgen. Inbreuk op je privacy. Allerlei mensen die naar je blote billen komen kijken. Allerlei mensen die alles van je weten en van alles vinden. Dat geeft een gevoel van gebrek aan privacy, gebrek aan zelfregie, gebrek aan eigen waarde. Het is een onnatuurlijke bron van aandacht waar iemand niet meer zonder kan. Voor sommige is het zelfs een substituut voor sociale omgang geworden.
Mijn betoog is de zorgverzekeraar en de verzekerde hebben op een aantal vlakken veel meer gemeen dan ogenschijnlijk het geval is. Het woord doelmatigheid, zelfregie, zelfredzaamheid en eigen kunnen en moeten opnieuw geladen worden met een positieve klank. Deze woorden zijn eigenlijk prachtige woorden. Het zijn woorden die mensen levensgeluk kunnen brengen en vitaal kunnen houden. Zolang we in een eerlijke verstandhouding met elkaar deze woorden niet misbruiken voor onze eigen agenda dan kunnen we met elkaar kijken hoe we mensen echt kunnen helpen.
Ik adviseer verzekeraars en budget beheerders om te investeren in de kennis en weerbaarheid van hun klanten. Leer mensen via e-learning, peer coaching leren wat het betekend om zelfregie te hebben, zelfredzaam te zijn en doelmatig met algemene middelen om te gaan. De meeste mensen willen het liefst zo veel mogelijk zelf doen. Maar Nederland heeft ze nooit geleerd, nooit verteld hoe je je zelf heemeester maakt van deze vaardigheden. Er zal altijd een groep over blijven, mensen zoals ik die doorlopend hulp nodig hebben, Maar ik behoor tot de laatste 5 procent op de schaal van 100.